ബലാന്ഗീറില് നിന്നും 104 കിലോമീറ്റര് അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഇരട്ട നഗരങ്ങളാണ് റാണിപൂരും ഝാരിയലും. പണ്ട്കാലത്ത് പാട്നഗഢിലെ രാജ്ഞിമാര് സ്ഥിരമായി താമസിച്ചിരുന്ന സഥ്ലമാണ് റാണിപൂര്. ഝാരിയല് കോട്ടയായിരുന്നു. വൈഷ്ണവ, ശിവ, ബുദ്ധ മതങ്ങള് പുഷ്ടിപെട്ട സ്ഥമെന്ന രീതിയില് ഈ സ്ഥലത്തിന് മതപരമായും പ്രാധാന്യമുണ്ട്. തോങ് ജോര് എന്നറിയപ്പെടുന്ന തോങ് നദി ഈ ഗ്രാമങ്ങളിലൂടെയാണ് ഒഴുകുന്നത്.
പാട്നാഗഢ് മരഗുഡ, അസുര്ഗഢ്, നരസിഹം നാഥ്, സെയ്ന്തല, പോഡഗഢ്,ബെല്ഖന്തി തുടങ്ങിയ ചരിത്ര സ്ഥലങ്ങള് റാണിപൂര്- ഝാരിയല് ഗ്രാമങ്ങള്ക്ക് ചുറ്റുമായാണ്. ധാകിന് കോശാലിലെ സോമവന്ഷി രാജാക്കന്മാര് പണികഴിപ്പിച്ച നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങള് ഇവിടെ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. എട്ട്, ഒമ്പത് നൂറ്റാണ്ടുകളിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളാണിത്. അരമൈല് ദൂരത്തിനുള്ളില് 200 ക്ഷേത്രങ്ങള് ഉണ്ടായരുന്നതായാണ് ചരിത്രകാരന്മാര് പറയുന്നത്.
മേല്ക്കൂരയില്ലാത്ത തുറന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളാല് പ്രശസ്തമാണ് റാണിപൂര്-ഝാരിയല്. ഇത്തരം ഒരു ക്ഷേത്രം 64 യോഗിനികള്ക്കാണ് അര്പ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. മത്തമയൂര ശൈവാചാര്യ ഗഗന ശിവ പണികഴിപ്പിച്ച സമേശ്വര് ശിവ ക്ഷേത്രം ഇവിടെയാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഒഡീഷയിലെ ഏറ്റവും നീളം കൂടിയ ക്ഷേത്രമായ ഇന്ദ്രലത ക്ഷേത്രവും ഇവിടെയാണ്.