ഹസ്തിനപുരിയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ജൈന മത തീര്ത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ്, ദ്വീപസമൂഹ മാതൃകയിലുള്ള ജംബുദ്വീപ് ടെമ്പിള് . 1965 ല് വിന്ധ്യ മലനിരകളില് പ്രാര്ത്ഥനാനിരതയായ സമയത്ത് ജൈന മത സാധ്വി പൂജ്യ അര്യക രത്ന ജ്ഞ്യാനമതി മാതാജി കണ്ട ദര്ശനത്തിന്റെ ഫലമായിട്ടാണ് ഇത്തരത്തിലൊരു നിര്മ്മിതി. ഈയൊരു ദര്ശനത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തെ സാധൂകരിക്കുന്ന തരത്തില് 2000 വര്ഷങ്ങള് ക്ക് മുന്പ് ഇത്തരത്തില് ദര്ശനം പണ്ഡിതര്ക്കുണ്ടായിരുന്നതായി ജൈനമത വേദങ്ങള് പറയുന്നു.
ഒന്നാമത്തെ തീര്ത്ഥങ്കരനായ ഋഷഭദേവിന് ഇത്തരത്തിലൊരു ദര്ശനാനുഭവം അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വപ്നത്തിലുണ്ടായിരുന്നതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. എന്തു തന്നെയായാലും ജംബുദ്വീപിന്റെ ഘടനാപരമായ നിര്മ്മാണം ജൈന മത പുസ്തകങ്ങളില് പറഞ്ഞിരിക്കുന്ന പോലെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി തന്നെയാണ്.
ഹസ്തിനപുരിയിലെ ത്രിലോക ശോധ സന്സ്ഥാന് ആണ് ജൈന വേദഗ്രന്ഥങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ജംബുദ്വീപിന്റെ മാതൃക തയ്യാറാക്കിയിരിക്കുന്നത്. സുമേരു പര്വ്വതം നിലകൊള്ളുന്നതും ജംബുദ്വീപിലാണ്.
ജംബുദ്വീപിലെ സുമേരു പര്വ്വതത്തിനു 101 അടിയാണ് ഉയരം. ഇതില് ലവണ സമുദ്രവും, പുഴകളും, മലകളും ഉള്കൊള്ളുന്നു