ഹിന്ദുമതത്തില് zwj; ശിവനോളം പ്രാധാന്യം ശിവലിംഗത്തിനുണ്ട്. മിക്കവാറും എല്ലാ ശിവ ക്ഷേത്രങ്ങളിലും ശിവന് പകരമായി ശിവലിംഗമാണ് പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്. #13;ഇന്ത്യയില് zwj; പ്രാചീന കാലത്ത് തന്നെ ലിംഗാരാധന ഉണ്ടായിരുന്നതായി ചരിത്രം പറയുന്നു. പല സ്ഥലങ്ങളിലും അവിടുത്തെ ശില്പികളുടെ കരവിരുതിന് അനുസരിച്ച് ലിംഗത്തിന്റെ രൂപത്തില് zwj; വ്യത്യാസമുണ്ട്. #13;ഇന്ത്യയിലെ പലസ്ഥലങ്ങളിലുള്ള വിത്യസ്ത ശൈലിയില് zwj; നിര് zwj;മ്മിച്ചിട്ടുള്ള ചില ശിവലിംഗങ്ങള് zwj; നമുക്ക് പരിചയപ്പെടാം. #13; ആന്ധ്രപ്രദേശിലെ വിശാഖപട്ടണത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ദേവിപുരം ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy: Шантира Шани 108 അടി ഉയരമുള്ള ഈ ശിവലിംഗമാണ് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള ശിവലിംഗം എന്നാണ് കരുതപ്പെടുന്നത്. കർണാടകയിലെ കോലാർ നഗരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കോടിലൊംഗേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ളത്.Photo Courtesy: SGKiron വാരണാസിലാണ് ഐക്യലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ജമ്മു കാശ്മീരിലെ അമർനാഥിൽ ആണ് മഞ്ഞിൽ രൂപപ്പെട്ട ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. അമർനാഥ് ഗുഹയിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. വിശ്വാസങ്ങള്‍ അനുസരിച്ച് ഏതാണ്ട് 5000 വര്‍ഷത്തെ പഴക്കം ഈ ഗുഹയ്ക്കുണ്ട്. കർണാടകയിലെ ഹമ്പിയിൽ തുംഗഭദ്രനദിക്കരയിൽ കൂറ്റൻ പാറയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത 1008 ശിവലിംഗങ്ങൾ.Photo Courtesy: Pratheepps അസാമിലെ കാംരൂപ് ജില്ലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ബനേശ്വർ ശിവക്ഷേത്രത്തിലെ ഇരട്ട ശിവലിംഗംPhoto Courtesy: Drpsdeb ആന്ധ്രപ്രദേശിലെ ലേപാക്ഷിയിലെ പ്രശസ്തമായ ക്ഷേത്രമായ വീരഭദ്ര ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ നാഗലിംഗം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ളത്.Photo Courtesy: Pavithrah ലോകത്തിലെ വലിയ ശിവലിംഗങ്ങളിൽ ഒന്നാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന പെരിയ കോവിൽ ശിവലിംഗത്തിൽ പാലഭിക്ഷേകം ചെയ്യുന്ന ഭക്തർ.Photo Courtesy: Shefali11011 കർണാടകയിൽ ഹാലേബീഡ് നഗരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഹൊയ്സാലേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗം.Photo Courtesy:Anks.manuja ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ സാമൻകോട്ട നഗരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കുമാരരാമ ഭീമേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗംPhoto Courtesy: Palagiri തമിഴ്നാട്ടിലെ കോയമ്പത്തൂർ ജില്ലയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ശിവലിംഗം 1994ൽ സദ്ഗുരുവാണ് നിർമ്മിച്ചത്. ഹൈദരബാദിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ശിവപുരി ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ സ്ഫടിക ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy: Mudigonda മഹാരാഷ്ട്രയിൽ മാ ൽഷേജ് ഗട്ടിലെ പ്രശസ്താമായ കോട്ടയായ ഹരിശ്ചദ്രഗട്ടിലെ കേദാരേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ബാംഗ്ലൂരിൽ കേംബ കോട്ടയ്ക്ക് സമീപത്തായാണ് ലിംഗ രൂപത്തിലുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy: Veera.sj അസാമിലെ രാജ് ബറി എന്ന സ്ഥലത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ശിവലിംഗം ഇന്ത്യയിലെ പഴക്കമു ള്ള ശി വലിംഗങ്ങളിൽ ഒന്നാണെന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്. കർണാടകയിൽ സിർസിയിൽ നിന്ന് 10 കിലോമീറ്റർ അകലെയായി സഹസ്രലിംഗം എന്ന സ്ഥലത്ത് വനമധ്യത്തിലായി ഒഴുകുന്ന നദികളിൽ ആയിരക്കണക്കിന് ശിവലിംഗങ്ങൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നുണ്ട്.Photo Courtesy: Amarrg തമിഴ്നട്ടിൽ ഗുണ്ടൂരിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 40 കിലോമീറ്റർ അകലെയായായാണ് കൊടപ്പക്കോട്ട ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. രാജേന്ദ്ര ചോഴന്റെ കാലത്ത് നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട ഗംഗൈകോട്ട ചോഴപുര ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗം. തമിഴ്നാട്ടിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Harish Aluru ആന്ധ്രാപ്രദേശിൽ ഭദ്രാചലത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഐ ടി ഡി എ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്ന പഞ്ചമുഖമുള്ള ശിവലിംഗം.Photo Courtesy : Adityamadhav83 കർണാടകത്തി ൽ തീർത്തഹള്ളിയിൽ തുംഗ നദിക്കരയിൽ പാറയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ശിവലിംഗവും നന്ദിയുംPhoto Courtesy : Manjeshpv ഗുജറാത്തിലെ ദാനിധാറിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ശിവക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗംPhoto Courtesy : જીતેન્દ્રસિંહ പഞ്ചഭൂത സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നായ തിരുവണൈക്കാവൽ ക്ഷേത്രത്തിലെ ജംബുലിംഗം. ഇവിടുത്തെ ഈ ശിവലിംഗം സ്വയംഭൂവായതാണെന്നാണ് വിശ്വാസം.Photo Courtesy : Ilya Mauter ബാംഗ്ലൂരിലെ പ്രശസ്തമായ ബുൾടെമ്പിളിലെ ശിവലിംഗംPhoto Courtesy : Matteo ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ വിജയവാഡ ജില്ലയിൽ സരിപ്പള്ളി എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Adityamadhav83 വിഴുപ്പുരം ജില്ലയിൽ വാനൂരിലെ രായപ്പുതുപ്പാക്കം ഗ്രാമത്തിൽ പ്രതിഷ്ടിച്ചിട്ടുള്ള അരസനേശ്വർ ശിവലിംഗംPhoto Courtesy : Arunankapilan ഹിമാചൽ പ്രദേശിൽ പാലമ്പൂരിലാണ് ബൈജനാഗ് ശിവക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്ന ശിവലിംഗം.Photo Courtesy : Jngupta ആന്ധ്രാപ്രദേശിൽ മേധക് ജില്ലയിലെ കോഡൂർ എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്.Photo Courtesy : Jpgola ഒറിസയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശിവലിംഗം എന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഭുസന്തേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവ ലിംഗംPhoto Courtesy : Psubhashish തമിഴ്നാട്ടിൽ ശിവഗംഗ ജില്ലയിൽ പറമ്പുമലയുടെ താഴ്വരയിലാണ് അഴക്ചൊക്കം എന്ന് അറിയപ്പെടുന്ന ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Arunankapilan ആന്ധ്രപ്രദേശിലെ വിശാഖപട്ടണത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഗുഡിലോവ മലയുടെ ഉച്ചിയിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Adityamadhav83 മധ്യപ്രദേശിലെ ഭോജ് പൂർ ശിവക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Zippymarmalade മധുര മീനാക്ഷി ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നതാണ് ഈ ശിവലിംഗം.Photo Courtesy : AlMare മംഗലാപുരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന കദ്രിമഞ്ജുനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Vaikoovery തമിഴ്നാട്ടിലെ രാമനാഥപുരം ജില്ലയിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. Photo Courtesy : Balajijagadesh മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സത്താരയിലെ നാരായണ മഹാരാജ മഠത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Nilrocks കർണാടകയിലെ ഹംമ്പിയിലെ ലക്ഷി നരസിംഹ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഒൻപത് അടി ഉയരത്തിൽ നിർമ്മിച്ചിട്ടുള്ള ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Gangaji മഹാരാഷ്ട്രയിലെ പൂനയിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Bsnehal മധ്യപ്രദേശിലെ നരസിംഹപൂർ ജില്ലയിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Vinaykant ജമ്മുകാശ്മീരിൽ പഹൽഗം നഗരത്തിലെ മാമലേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Divya Gupta മധ്യപ്രദേശിലാണ് മഹേശ്വർ നഗർ ഗട്ട് ലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Bernard Gagnon ഗുജറാത്തിലെ കമ്പത്ത് നഗറിലെ റലാജ് ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Aditya Mahar മധ്യപ്രദേശിലെ മഹേശ്വർ നഗരത്തിൽ നർമ്മദ നദിയിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : nevil zaveri അസാമിലാണ് കിണറിൽ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള വിചിത്രമായ ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Barsha Baishya ആന്ധ്രപ്രദേശിലാണ് അക്കമാ ദേവി ഗുഹാലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ ശ്രീശൈലത്തിൽ നിന്ന് 10 കിലോമീറ്റർ അകലെ മാറിയാണ് ഈ ഗുഹാക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : రహ్మానుద్దీన్ മധ്യപ്രദേശിലെ ധർമ്മരാജേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : LRBurdak മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സിന്ധുദുർഗ് ജില്ലയിലെ രാമേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : कोल्हापुरी ഉത്തർപ്രദേശിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Rohit klar ഛത്തിസ്ഘട്ടിലെ ലക്ഷമണേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy :Ashwini Kesharwani മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഷങ്കർ ആലയ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം പ്രതിഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്.Photo Courtesy : Smatin ഒറീസയുടെ തലസ്ഥാനമായ ഭുവനേശ്വറിലെ പരശുരാമേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Balaji ഉത്തർപ്രദേശിലെ ഹരിഹരനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ ശിവലിംഗം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.Photo Courtesy : Vikasudayrajsharma #13; #13;