പുരാണങ്ങളിലെ പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങളിലൊന്നാണ് ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ ദ്വാരക. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തിലെ പലപ്രധാനപ്പെട്ട സംഭവങ്ങള് zwj;ക്കും സാക്ഷിയായ ദ്വാരകയില് zwj; ഒരിക്കലെങ്കിലും പോകണമെന്ന് ആഗ്രഹിക്കാത്തവര് zwj; കാണില്ല. ആയിരക്കണക്കിന് വര് zwj;ഷങ്ങള് zwj; മുന് zwj;പത്തെ പവിത്രമായ ഹിന്ദു സംസ് കാരത്തിന്റെ ശേഷിപ്പുകള് zwj; അതേപടി സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്ന ദ്വാരക കൃഷ്ണഭക്തരുടെ പ്രധാന തീര് zwj;ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ്. ഭാരതത്തിലെ ഏഴു പുരാതന നഗരങ്ങളില് zwj; ഏറ്റവും nbsp;പേരുകേട്ടതാണ് ദ്വാരക. ഒട്ടേറെ പ്രധാനപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളും തീര് zwj;ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളുമുള്ള ദ്വാരകയില് zwj; കണ്ടുതീര് zwj;ക്കാന് zwj; ഏറെ കാഴ്ചകളുണ്ട്. nbsp;ഗുജറാത്തിലെ ദ്വാരക സന്ദര് zwj;ശിക്കുമ്പോള് zwj; ഒരിക്കലും ഒഴിവാക്കാന് zwj; പറ്റാത്ത കുറച്ച് സ്ഥലങ്ങള് zwj; പരിചയപ്പെടാം. ശിവപുരാണത്തില്‍ പറയുന്ന 12 ജ്യോതിര്‍ലിംഗങ്ങലില്‍ ഒന്നായ നാഗേശ്വര്‍ ജ്യോതിര്‍ലിംഗ് ശിവക്ഷേത്രം ദ്വാരകയിലെ പ്രധാന ആകര്‍ഷണങ്ങളിലൊന്നാണ്. ഓരോ വര്‍ഷവും ആയിരക്കണക്കിന് വിശ്വാസികളാണ് അനുഗ്രഹത്തിനായി ഇവിടെയെത്തുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിലെ ശിവലിംഗത്തിന്റെ കൂറ്റന്‍ പ്രതിമ തിന്‍മകളില്‍ നിന്നും തങ്ങളെ രക്ഷിക്കുമെന്നാണ് ഭക്തര്‍ വിശ്വസിക്കുന്നത്. സൗരാഷ്ട്രയില്‍ നിന്നും ദ്വാരകയിലേക്കുള്ള വഴിമധ്യേയാണ് ഈ ജ്യോതിര്‍ലിംഗ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.PC: dola.das85 ദ്വാരക നഗരത്തില്‍ നിന്നും 20 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെയായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ബേഡ് ദ്വാരക ഒരു ചെറിയ ദ്വീപാണ്. ഒഖ കഴിഞ്ഞാലുള്ള പ്രധാന തീര്‍ഥാടന കേന്ദ്രം കൂടിയാണിത്. ദ്വീപിനു ചുറ്റുമായി ചെറിയ ചെറിയ ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ കാണാന്‍ സാധിക്കും. ഭക്തര്‍ക്കു പുറമേ പ്രകൃതിഭംഗി ആസ്വദിക്കാന്‍ താല്പര്യമുള്ളവരും ഇവിടെ എത്തിച്ചേരാറുണ്ട്. പവിഴപ്പുറ്റുകള്‍ ധാരാളം കാണപ്പെടുന് ഇവിടെ വെളുത്തമണലാണുള്ളത്.PC: Bhargavinf ജഗത് മന്ദിര്‍ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ദ്വാരകാധീശ് ക്ഷേത്രം ദ്വാരകയുടെ രാജാവായ കൃഷ്ണനു സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നാണ്. രണ്ടായിരത്തിലധികം വര്‍ഷത്തെ പഴക്കമുണ്ട് ഇതിനെന്നാണ് കരുതുന്നത്. അഞ്ച് നിലകളിലായി പണിതീര്‍ത്തിരിക്കുന്ന ഈ പുരാതന ക്ഷേത്രത്തിലെ 56 നടകളുള്ള പടി ഏറെ പ്രശസ്തമാണ്. കൃഷ്ണന്റെ ചെറുമകനായ വജ്രാനഭ രാജാവാണ് ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രവേശന കവാടം മോക്ഷ ദ്വാര്‍ എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ശ്രീ ശങ്കരാചാര്യര്‍ സന്ദര്‍ശിച്ചതായി കരുതപ്പെടുന്ന ഇവിടെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സന്ദര്‍ശനത്തിന്റെ സ്മാരകം കാണാന്‍ സാധിക്കും. കൃഷ്ണന്റെ ഭാര്യയായ രുക്മിണിക്കായി സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം കലാസുന്ദരമായി നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. ഒരു കലാപ്രേമിയെ സംബന്ധിച്ചെടുത്തോളം കൃഷ്ണന്റെ പ്രണയത്തെക്കുറിക്കുന്ന ചിത്രങ്ങളും പടങ്ങളും കാണാന്‍ കഴിയുക എന്നത് അപൂര്‍വ്വകാഴ്ചയായിരിക്കും. 12-ാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഇത് നഗരത്തില്‍ നിന്നും ഒന്നര കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ ഭാഗീരഥി നദിക്കരയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ദ്വാരകാധീശ് ക്ഷേത്രത്തിനു സമീപമായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സ്വാമി നാരായണ്‍ ക്ഷേത്രം വാസ്തുപരമായി ഏറെ മുന്‍പന്തിയിലാണ് നില്‍ക്കുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിലെ ചുവരുകളിലെ കൊത്തുപണികള്‍ ആകര്‍ഷകമാണ്. ശാന്തത തേടിയെത്തുന്നവരാണ് അധികവും ഇവിടെയുള്ളവര്‍. ഹിന്ദു ദേവന്‍മാരുടെയും ദേവിമാരുടെയും വിഗ്രഹങ്ങള്‍ ഇവിടെ കാണാന്‍ സാധിക്കും.ധ്യാനിക്കാനായി ഇവിടെ എത്തുന്നവരും കുറവല്ല. വെളുത്ത മാര്‍ബിളില്‍ പണികഴിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഗീതാ മന്ദിറിന്റെ നിര്‍മ്മാണ ശൈലി ആരെയും ആകര്‍ഷിക്കുന്നതാണ്. പുണ്യഗ്രന്ഥമായ ഭഗവത് ഗീതയ്ക്കും അതിന്റെ വ്യാഖ്യാനങ്ങള്‍ക്കും പഠനങ്ങള്‍ക്കുമായി സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതാണ് ഗീതാ മന്ദിര്‍.പ്രശസ്തമായ ബിര്‍ളാ കുടുംബമാണ് 1970 ല്‍ ഈ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്. ദ്വാരകയ്ക്ക് സമീപമുള്ള മനേഹരമായ തടാകങ്ങളിലൊന്നാണ് ഗോപി തലാവ്. ഈ തടാകത്തിനു പിന്നില്‍ പ്രശസ്തമായ ഒരു കഥയുണ്ട്. ഭൗമാസുര എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഒരു രാക്ഷസനെ ഇവിടെവെച്ചാണത്രെ ശ്രീകൃഷ്ണന്‍ കൊല്ലപ്പെടുത്തിയത്. അയാളുടെ പിടിയില്‍ നിന്നും പതിനാറായിരം രാഡകുമാരിമാരെ കൃഷ്ണന്‍ രക്ഷപെടുത്തി. ഈ കായലിന്റെ തീരത്തെ മണ്ണ് ചന്ദനംപോലെ തോന്നിക്കുന്നതിനാല്‍ ഇവിടെയെത്തുന്ന ഭക്തര്‍ ഇത് തിലകം തൊടാനായി കൊണ്ടുപോകാറുണ്ട്. ഗംഗാനദിയേപ്പോലെ പരിശുദ്ധമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു നദിയാണ് ഗോമതി. ഈ നദി സമുദ്രവുമായി ചേരുന്നയിടമാണ് ഗോമതിഘട്ട് എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. ഇവിടെ മുങ്ങി നിരവുന്നത് പുണ്യമായി കണക്കാക്കുന്ന ആയിരക്കണക്കിനാളുകള്‍ എല്ലാ വര്‍ഷവും ഇവിടെയെത്താറുണ്ട്. പ്രകൃതിഭംഗിയില്‍ ഏറെമുന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്ന ഒരു ബീച്ചാണ് ദ്വാരകാ ബീച്ച്. ടൂറിസ്റ്റുകള്‍ ധാരാളമായി എത്തിച്ചേരുന്ന ഈ ബീച്ച് സൂര്യാസ്തമയത്തിന് പേരുകേട്ടതാണ്. സ്വദേശികളും വിദേശികളുമടക്കം ധാരാളമാളുകള്‍ ഇവിടെ എത്താറുണ്ട്.ക്ഷേത്രത്തിലെ ആരതിക്കു ശേഷമാണ് ഇവിടെ തിരക്ക് അനുഭവപ്പെടുന്നത്. ദ്വാരകയില്‍ കാണാന്‍ മനോഹരമായ കാഴ്ചകളിലൊന്നാണ് ഇവിടുത്തെ ലൈറ്റ് ഹൗസ്. 1866ല്‍ പണിതീര്‍ത്ത ഈ ലൈറ്റ് ഹൗസ് കാണാനായി വിവിധ പ്രായത്തിലുള്ള നിരവധി ആളുകള്‍ ദിവസവും ഇവിടെ എത്താറുണ്ട്. നഗരത്തില്‍ നിന്നും 35 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെയാണിത്. പുരാണമനുസരിച്ച് കൃഷ്ണന്റെ ഉറ്റ ചങ്ങാതിയായിരുന്ന സുധമയുടെ പേരിലാണ് പ്രശസ്തമായ ഈ പാലം അറിയപ്പെടുന്നത്. ഗോമതിഘട്ടിന്റെ മനോഹരമായ കാഴ്ച വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന ഈ പാലം സൂര്യാസ്തമയം ആസ്വദിക്കാന്‍ പറ്റിയ മികച്ച സ്ഥലമാണ്.