വെസ്റ്റ് ബംഗാള്‍ സംസ്ഥാനത്തെ മുര്‍ഷിദാബാദ് ജില്ലയിലെ ഒരു വലിയ നഗരമാണ് ഇത്. മുര്‍ഷിദാബാദ് ശരിക്കും മഖ്സുദാബാദ് എന്നാണ് വിളിക്കപ്പെടുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ജനസാന്ദ്രതയുള്ള ഒരു പ്രദേശമാണിത്. ഗംഗാനദിയുടെ പോഷകനദിയായ ഭാഗീരഥിയുടെ തീരത്താണ് ഈ നഗരം. ഇവിടെയുള്ള ഏറെ പ്രശസ്തമായ ഒരു സ്ഥലമാണ് ഹസാര്‍ദുവാരി കൊട്ടാരം. ഇത് ഹൂഗ്ലി നദിയോട് ചേര്‍ന്നാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. കൊല്‍ക്കത്തയോട് ചേര്‍ന്ന് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതിനാല്‍ ഈ നഗരത്തിലേക്ക് ഏറെ സഞ്ചാരികളെത്തിച്ചേരുന്നു. നഗരത്തിലും സമീപസ്ഥലങ്ങളിലുമായ പല കാഴ്ചകളും സന്ദര്‍ശകരെ കാത്തിരിക്കുന്നുണ്ട്.

ഷോപ്പിംഗ്

കരകൗശലവസ്തുനിര്‍മ്മാണവും, കൃഷിയുമാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രധാന തൊഴിലുകള്‍. വിലക്കുറവുള്ള ഷോപ്പിംഗിന് പ്രശസ്തമാണ് ഈ നഗരം. മനോഹരമായ ടെറാകോട്ട പ്രതിമകള്‍ ആദായകരമായ വിലക്ക് ഇവിടെ നിന്ന് വാങ്ങാനാവും. സാരികളും, സ്കാര്‍ഫും നിര്‍മ്മിക്കാനുപയോഗിക്കുന്ന മുര്‍ഷിദാബാദ് സില്‍ക്കും ഇവിടുത്തെ ഒരു പ്രധാന ഉത്പന്നമാണ്.

കാഴ്ചകള്‍

നവാബുമാരുടെ കോട്ടയും, ആയിരം വാതിലുകളുള്ള കൊട്ടാരവും ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആകര്‍ഷണമാണ്. ആയിരം വാതിലുകളുള്ള കൊട്ടാരം ഹസാര്‍ദുവാരി പാലസ് എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. നവാബുമാരുടെ ആസ്ഥാനമായിരുന്നു ഇവിടം.

ഭക്ഷണവും, ഉത്സവങ്ങളും

മുര്‍ഷിദാബാദ് സന്ദര്‍ശിക്കുമ്പോള്‍ അവിടുത്തെ പ്രദേശിക ഭക്ഷണവിഭവങ്ങള്‍ രുചിച്ച് നോക്കാന്‍ മറക്കരുത്. പാതയോരത്തുള്ള ഭക്ഷണശാലകളില്‍ നിന്ന് രുചികരമായ മത്സ്യവിഭവങ്ങള്‍ ലഭിക്കും. ഈ മത്സ്യങ്ങളെ അടുത്തുള്ള നദിയില്‍ നിന്ന് പിടിക്കുന്നവയാണ്.

നഗരത്തിലെ വഴികളിലൂടെ നടക്കുമ്പോള്‍ പഴയ രാജഭരണകാലം ഓര്‍മ്മയിലെത്തും. സൈക്കിള്‍ റിക്ഷകളും, കുതിര വണ്ടികളും ഇപ്പോഴും നഗരത്തില്‍ ഓടുന്നുണ്ട്. കൊളോണിയല്‍, ഇസ്ലാമിക് നിര്‍മ്മാണ ശൈലികളിലുള്ള പഴയ കെട്ടിടങ്ങളെല്ലാം വെള്ളനിറം പൂശിയവയാണ്. കുടുംബത്തോടൊപ്പവും, തനിച്ചും, ഇണക്കൊപ്പവുമെല്ലാം എത്തുന്നവര്‍ക്ക് മുര്‍ഷിദാബാദ് ചില മനോഹരമായ നിമിഷങ്ങള്‍ സൂക്ഷിച്ച് വെയ്ക്കുന്നു.

സന്ദര്‍ശന യോഗ്യമായ കാലം

ദീപാവലി, ദുര്‍ഗ്ഗാപൂജ, ദസറ തുടങ്ങിയ ഉത്സവസമയങ്ങളാണ് മുര്‍ഷിദാബാദ് സന്ദര്‍ശനത്തിന് അനുയോജ്യം. ഇവിടെ ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്ന മറ്റ് ചില പ്രധാന ഉത്സവങ്ങളാണ് ഹോളിയും, രാമനവമിയും. ഇക്കാലത്ത് ഷോപ്പിംഗും, ഭക്ഷണവും ആസ്വദിച്ച് നഗരത്തിന്‍റെ വര്‍ണ്ണാഭമായ കാഴ്ചകളില്‍ സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് അഭിരമിക്കാം.