ജമ്മു കാശ്മീരിലെ അനന്തനാഗ് ജില്ലയിലാണ് പ്രശസ്തമായ ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമായ പഹല്ഗാം. പുരാതന കാലം മുതല് മുഗള് ഭരണകാലം വരെയുള്ള ചരിത്രം കൊണ്ട് സമ്പന്നമാണ് പഹല്ഗാം. ഭക്ഷണം, വസ്ത്രം, പാര്പ്പിടം, ജീവിത രീതി, തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളിലെല്ലാം പഹല്ഗാമിന്റെ സാംസ്കാരിക വൈവിധ്യം തിരിച്ചറിയാന് പറ്റും. ഹിന്ദിയോടൊപ്പം ഉര്ദു, കാശ്മീരി, ഇംഗ്ലീഷ് ഭാഷകളും ഇവിടെ സംസാരിക്കുന്നു.
ശ്രീനഗറില് നിന്നും 95 കിലോമീറ്റര് ദൂരമുണ്ട് പഹല്ഗാമിലേക്ക്. സമുദ്രനിരപ്പില് നിന്നും 2740 മീറ്റര് ഉയരത്തിലാണ് പഹല്ഗാം. കനത്ത ഫോറസ്റ്റും, തടാകങ്ങളും അരുവികളും പൂന്തോട്ടങ്ങളും പഹല്ഗാമിനെ യാത്രക്കാര്ക്ക് പ്രിയപ്പെട്ടതാക്കുന്നു. അരു, ശേഷാംഗ് എന്നീ നദികളുടെ സംഗമസ്ഥലമാണ് പഹല്ഗാമിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട കാഴ്ചകളിലൊന്ന്.
പ്രസിദ്ധമായ അമര്നാഥ് യാത്ര കടന്നുപോകുന്നത് പഹല്ഗാമിലൂടെയാണ്. പഹല്ഗാം കേന്ദ്രമാക്കി ചാന്ദിവാര്, അരുവാലി തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക് ആളുകള് ട്രക്കിംഗ് നടത്തുന്നു. തര്സാര് ലേക്ക്, മട്ടാന്, സൂര്യക്ഷേത്രം, ലിദ്ദര്വാട്ട്, മാമലേശ്വര് തുടങ്ങിയവയാണ് പഹല്ഗാമിലെ പ്രസിദ്ധമായ കാഴ്ചകള്.
പഹല്ഗാമില് നിന്നും 5 കിലോമീറ്റര് ദൂരത്തുള്ള ബൈസാരന്, 16 കിലോമീറ്റര് ദൂരത്തുള്ള തുളിയാന് തുടങ്ങിയവയും ഇവിടെ കണ്ടിരിക്കേണ്ട കാഴ്ചകള് തന്നെയാണ്. സമുദ്രനിരപ്പില് നിന്നും 2923 മീറ്റര് ഉയരത്തിലാണ് മറ്റൊരു മനോഹര കാഴ്ചയായ ചന്ദന്വാരി. പഞ്ചതര്ണിയിലേക്ക് ഇവിടെ നിന്നും 40 കിലോമീറ്റര് ദൂരമുണ്ട്. അഞ്ച് നദികളുടെ സംഗമകേന്ദ്രം കൂടിയാണ് അമര്നാഥ് യാത്രയിലെ പ്രധാന ക്യാംപ് കൂടിയായ പഞ്ചതര്ണി.
അമര്നാഥില് നിന്നും 6 കിലോമീറ്റര് ദൂരത്താണിത്. ജമ്മു കാശ്മീരിലെ ബാരാമുള്ള ജില്ലയിലെ ഹാജനാണ് ഇവിടത്തെ മറ്റൊരു പ്രധാന ആകര്ഷണം. നിരവധി ബോളിവുഡ് സിനിമകള് ഇവിടെ ചിത്രികരിച്ചിട്ടുണ്ട്. വര്ഷത്തില് ഏത് സമയത്തും സന്ദര്ശിക്കാവുന്ന സ്ഥലമാണ് പഹല്ഗാം.
വര്ഷം മുഴുവന് മനോഹരമായ കാലാവസ്ഥയാണ് ഇവിടെ അനുഭവപ്പെടുന്നത്. മഞ്ഞുവീഴ്ച അനുഭവിക്കാനായി നവംബര് മുതല് ഫെബ്രുവരി വരെയുള്ള മാസങ്ങളാണ് ഏറ്റവും അനുയോജ്യം.
അമര്നാഥ് യാത്രയ്ക്കായി ആളുകള് ആഗസ്ത് മാസത്തിലാണ് എത്തിച്ചേരുന്നത്.
കാര്പ്പറ്റ്, ഷാളുകള് തുടങ്ങി പഹല്ഗാമിന്റെ തനതായ നിരവധി സാധനങ്ങള് സഞ്ചാരികള്ക്ക് ഇവിടെ നിന്നും വാങ്ങാം. റോഡ്, ട്രെയിന്, വിമാന മാര്ഗങ്ങളില് പഹല്ഗാമില് എത്തിച്ചേരാന് പ്രയാസമില്ല.