രാജസ്ഥാനിലെ മറ്റു സ്ഥലങ്ങളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി തന്നിലേക്ക് സഞ്ചാരികളെയും തീര്‍ത്ഥാടകരെയും ആകര്‍ഷിച്ചു നര്‍ത്തുന്ന എന്തോ ഒരു പ്രത്യേകത പുഷ്കര്‍ എന്ന ചരിത്രനഗരത്തിനുണ്ട്. താര്‍ മരുഭൂമിയുടെ അതിര്‍ത്തിയോട് ചേര്‍ന്നു പുഷ്കര്‍ തടാകത്തിന്‍റെ കരയിലായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പുഷ്കര്‍ എന്ന നഗരം ബ്രഹ്മാവ് സൃഷ്ചിച്ച നഗരമാണെന്നാണ് വിശ്വാസം. ഇതോടൊപ്പം തന്നെ വേറെയും നിരവധി വിശ്വാസങ്ങള്‍ ഈ നഗരത്തെച്ചുറ്റിയുണ്ട്. ആ വിശ്വാസങ്ങളുടെ കാവല്‍ക്കാരായി കാണപ്പെടുന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളാണ് പുഷ്കറിന്റെ മറ്റൊരാകര്‍ഷണം. അതിമനോഹരമായ വാസ്തുവിദ്യയും ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ചൈതന്യവും തേടുന്ന ഒരാളെയും ഈ നഗരം നിരാശപ്പെടുത്തില്ല. പുഷ്കറില്‍ കണ്ടിരിക്കേണ്ട പ്രധാനപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ പരിചയപ്പെടാം....
ബ്രഹ്മ ക്ഷേത്രം
പുഷ്കറിലെ ഏറ്റവും പ്രധാന്യമുള്ളതും പ്രസിദ്ധവുമായ ക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് ബ്രഹ്മ ക്ഷേത്രം. ബ്രഹ്മാവിനു വേണ്ടി സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ലോകത്തിലെ ഏക ക്ഷത്രമാണ് ഇതെന്നാണ് വിശ്വാസം. രണ്ടായിരത്തോളം വര്‍ഷം പഴക്കമുണ്ട് ഈ ക്ഷേത്രത്തിനെന്നാണ് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നത്. ചുവന്ന ശിഖരവും ഹംസത്തിന്റെ ചിത്രവും ആണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന കാര്യങ്ങള്‍. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അകത്തെ ശ്രീകോവിലിൽ ബ്രഹ്മാവിന്റെ ചതുർമുഖി വിഗ്രഹമുണ്ട്.
ക്ഷേത്രം രാവിലെ 6.30 മുതൽ രാത്രി 8.30 വരെ തുറന്നിരിക്കും. രാത്രി ശയൻ ആരതിയാണ് ഇവിടം സന്ദര്‍ശിക്കുവാന്‍ അനുയോജ്യമായ സ്ഥലം. മൂന്ന് ആരതികള്‍ ദിവസേന ഇവിടെ നടക്കും,
ബ്രഹ്മാവിന്റെ പത്നിയായ സാവിത്രി ദേവിക്കായി സമര്‍പ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്. ഈ ക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ചില കഥകള്‍ നിലനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്. ഒരിക്കല്‍ ബ്രഹ്മാവ് നടത്തിയ ഒരു യജ്ഞത്തിൽ സാവിത്രി ദേവി സമയത്ത് എത്തിച്ചേര്‍ന്നില്ല. കൃത്യസമയത്ത് യജ്ഞം നടത്തുന്നതിനായി, ബ്രഹ്മാവ് ഗായത്രി എന്ന പ്രാദേശിക പെൺകുട്ടിയെ വിവാഹം കഴിച്ചു, അവൾ ബ്രഹ്മാവിന്റെ രണ്ടാം ഭാര്യയായി. ഇതെല്ലാം സാവിത്രി ദേവിയെ വളരെ കോപിപ്പിച്ചു. അവളെ പ്രീതിപ്പെടുത്താൻ സാവിത്രി ദേവിയുടെ ശ്രീകോവിൽ നിർമ്മിച്ചു. ഇന്നും സാവിത്രി ക്ഷേത്രത്തിലും പിന്നീട് ഗായത്രി ക്ഷേത്രത്തിലും വൈകുന്നേരത്തെ ആറാട്ട് നടത്തപ്പെടുന്നു. രണ്ട് ദേവതകളുടെയും പ്രതിഷ്ഠകൾ സാവിത്രി ക്ഷേത്രത്തിൽ സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്നു.
അറിവിന്‍റെയും കലയുടെയും ദേവതയാണ് സരസ്വതി എന്നാണ് ഹിന്ദു പുരാണങ്ങള്‍ പറയുന്നത്.പുഷ്കറിലെ പ്രസിദ്ധമായ ആരാധനാലയങ്ങളിലൊന്നാണ് സരസ്വതി ക്ഷേത്രം. ബ്രഹ്മാവിന്റെ മറ്റൊരു ഭാര്യയായ സരസ്വതി ദേവിക്കാണ് ഇത് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. കലയുമായും വിജ്ഞാനവുമായും ബന്ധപ്പെട്ട തൊഴിലുകള്‍ സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്ന ആളുകളാണ് തങ്ങളുടെ കര്‍മ്മപഥത്തിലെ അഭിവൃദ്ധിക്കായി ഇവിടെ എത്തിച്ചേരുന്നത്. ഒക്ടോബർ മുതൽ മാർച്ച് വരെ പുഷ്കറിലെ സരസ്വതി ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുന്നതാണ് പറ്റിയ സമയം.
പുഷ്കറിലെ ശ്രീരാമന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നാണ് രാമ വൈകുണ്ഠ ക്ഷേത്രം. 1922-ൽ നിർമ്മിച്ച ഈ ക്ഷേത്രം ഇവിടുത്തെ കുന്നിന്‍ മുകളിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഹൈന്ദവ ദൈവങ്ങളുടെ 361 ചിത്രങ്ങളും ദക്ഷിണേന്ത്യൻ ശൈലിയിലുള്ള വാസ്തുവിദ്യയും ഉയർന്ന ഗോപുരങ്ങളും ഈ ക്ഷേത്രത്തെ വ്യത്യസ്തമാക്കുന്നു. ചൂട് ഒഴിവാക്കാൻ ശൈത്യകാലത്ത് സന്ദർശിക്കുക. ക്ഷേത്രം രാവിലെ 6 മുതൽ രാത്രി 9 വരെ തുറന്നിരിക്കും
പുഷ്കറിലെ ഏറ്റവും മികച്ച ആരാധനാലയങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ക്ഷേത്രമാണ് മഹാദേവ ക്ഷേത്രം, ശിവനായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സമര്‍പ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. മാർബിളിൽ നിർമ്മിച്ചതും മനോഹരമായ ആഭരണങ്ങളാൽ അലങ്കരിച്ചതുമായ അഞ്ച് മുഖങ്ങളുള്ള ശിവന്റെ പ്രതിമയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലുള്ളത്. പ്രധാന ശ്രീകോവിലിനു ചുറ്റുമുള്ള ശിൽപങ്ങളും കൊത്തുപണികളും വിവിധ ഹിന്ദു ദേവതകളെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു.പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലാണ് ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചത്.
ബ്രഹ്മാവിന്റെ പത്നിയായി പറയപ്പെടുന്ന ഗായത്രി ദേവിക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണ് ഗായത്രി ക്ഷേത്രം. ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗായത്രി ദേവിയോടൊപ്പം ബ്രഹ്മാവിനെയും സാവിത്രി ദേവിയേയും ആരാധിക്കുന്നു. രാജസ്ഥാന്റെ തനതായ വാസ്തുവിദ്യയിലാണ് ക്ഷേത്രം നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. ഹിന്ദു പുരാണങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, ബ്രഹ്മാവ് ഒരു യജ്ഞം നടത്തുന്ന സ്ഥലത്ത് വീഴാൻ കൊക്കിൽ താമരയുമായി ഒരു ഹംസത്തെ അയച്ചു. ഹംസം താമര വീഴ്ത്തിയ സ്ഥലം പുഷ്കർ ആയിരുന്നു, അതിനാൽ ഇത് പ്രധാന തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. രാവിലെ 6 മുതൽ രാത്രി 9 വരെ ഗായത്രി ക്ഷേത്രത്തിൽ ദർശനം നടത്താം.
പുതിയതും പഴയതുമായി രണ്ട് രഘുനാഥ ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ പുഷ്കറില്‍ കാമുവാന്‍ സാധിക്കും. 1823-ൽ നിർമ്മിച്ച ക്ഷേത്രം പഴയ ക്ഷേത്രമെന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നു.ശ്രീരാമന്റെ രൂപത്തിലാണ് ഇവിടെ വിഷ്ണുവിനെ ആരാധിക്കുന്നത്. വേണുഗോപാലൻ, ലക്ഷ്മി ദേവി, നരസിംഹ ഭഗവാൻ എന്നിവരുടെ പ്രതിഷ്ഠകളുമുണ്ട്.
പുതിയ രഘുനാഥ ക്ഷേത്രത്തിൽ വൈകുണ്ഠനാഥന്റെയും ലക്ഷ്മി ദേവിയുടെയും പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്. ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഒരു ശിഖരം വീതമുള്ള ഏഴ് ക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ട്. ഇന്ത്യക്കാർക്ക് മാത്രമേ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രവേശിക്കാൻ അനുവാദമുള്ളൂ.
രഘുനാഥ ക്ഷേത്രം രാവിലെ 6 മുതൽ രാത്രി 9 വരെ തുറന്നിരിക്കും, ശൈത്യകാലത്താണ് ഈ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കാൻ ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ സമയം.
ആപ്തേശ്വര്‍ ക്ഷേത്രം
ചരിത്രത്തിന്‍റെ പല ഇരുണ്ട അധ്യായങ്ങളിലൂടെയും കടന്നുവന്ന ആപ്തേശ്വര്‍ ക്ഷേത്രം വാസ്തുവിദ്യയുടെയും ഇവിടുക്കെ ആചാരങ്ങളുടെയും കാര്യത്തില്‍ വിശ്വാസികള്‍ക്കിടയില്‍ വളരെ സ്വീകാര്യത നേടിയ ക്ഷേത്രമാണ്.
പഴയ രംഗ്ജി ക്ഷേത്രം
പുഷ്കറിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ആരാധനാലയങ്ങളിലൊന്നായ ഓൾഡ് രംഗ്ജി ക്ഷേത്രം 150 വർഷം പഴക്കമുള്ള വിഷ്ണുവിന്റെ അവതാരമായ രംഗ്‌ജിക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണ്. മുഗൾ, രജപുത്ര വാസ്തുവിദ്യയുടെ മികച്ച മിശ്രിതം ആണ് ക്ഷേത്രത്തില്‍ കാണുവാന്‍ സാധിക്കുക.
1823-ൽ ഹൈദരാബാദിലെ ഒരു സമ്പന്ന വ്യാപാരിയായ സേത് പുരൻ മൽ ഗനേരിവാളാണ് ഈ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്. രംഗ്ജി ഭഗവാൻ, കൃഷ്ണൻ, ഗോദ്ദമ്മഹി, ലക്ഷ്മി ദേവി, ശ്രീരാമാനുജാചാര്യ എന്നിവരുടെ വിഗ്രഹങ്ങൾ ഈ ക്ഷേത്രത്തിലുണ്ട്.
പുഷ്കറിലെ പ്രസിദ്ധമായ മറ്റൊരു ക്ഷേത്രമാണ് വരാഹ ക്ഷേത്രം. വിഷ്ണുവിന് സമർപ്പിക്കപ്പെട്ടതാണ്. പുരാതന കാലത്ത്, ഹിരണ്യാക്ഷൻ എന്ന അസുരന്‍ , എല്ലാ ഗ്രഹങ്ങളെയും നശിപ്പിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചു, ആ സമയത്ത്, വിഷ്ണു ഭഗവാൻ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട് ഈ ഭൂമിയെ അയാളില്‍ നിന്നും നിന്ന് രക്ഷിച്ചു. അക്കാലത്ത് മഹാവിഷ്ണു 9 അവതാരങ്ങളിൽ അവതരിച്ചുവെന്നും അതിൽ നിന്നാണ് വരാഹമെന്നും പറയപ്പെടുന്നു. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ അനാജി ചൗഹാൻ രാജാവാണ് വരാഹ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്. മുഗൾ ചക്രവർത്തിയായ ഔറംഗസീബ് ഈ ക്ഷേത്രം ഭാഗികമായി നശിപ്പിച്ചെങ്കിലും 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജയ്പ്പൂരിലെ രാജ സവായ് ജയ് സിംഗ് രണ്ടാമൻ വീണ്ടും പുതുക്കിപ്പണിതു.
ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അകത്തെ ശ്രീകോവിലിൽ വെളുത്ത നിറത്തിലുള്ള ഒരു വലിയ വരാഹ പ്രതിമയുണ്ട്. ഇതുകൂടാതെ, ഗരുഡനെ ചിത്രീകരിക്കുന്ന സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികളും തൂണുകളും ക്ഷേത്രവാതിലുകളിൽ കാവൽ നിൽക്കുന്ന ദ്വാരപാലികമാരുടെയോ കാവൽക്കാരുടെയോ വലിയ വലിപ്പത്തിലുള്ള പ്രതിമകളും ഉണ്ട്
Click it and Unblock the Notifications
