കൃഷ്ണസ്ഥല് ക്ഷേത്രം
മഥുരയിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായത് കൃഷ്ണ ജന്മസ്ഥാൻ ക്ഷേത്രമാണ്. ഇവിടെയാണ് കൃഷ്ണന് ജനിച്ചതെന്നാണ് കരുതപ്പെടുന്നത്.
കാരാഗ്രഹത്തില്
ഹിന്ദു പാരമ്പര്യമനുസരിച്ച്, ദേവകിയുടെയും വാസുദേവന്റെയും മകനായി കാരാഗ്രഹത്തിനുള്ളിലായിരുന്നു കൃഷ്ണൻ ജനിച്ചത്. ദേവകിയുടെ സഹോദരനായ കംസൻ പിതാവായ ഉഗ്രസേന മഹാരാജാവിനെ തടവിലാക്കി അധികാരം രാജ്യത്തിന്റെ അധികാരം പിടിച്ചെടുത്തു. വിവാഹഘോഷയാത്രസമയത്ത് ദേവകിയുടെ എട്ടാമത്തെ പുത്രൻ തന്നെ കൊല്ലുമെന്ന അശരീരി കേട്ട കംസൻ ദേവകിയേയും ഭർത്താവ് വസുദേവരേയും തടവിലാക്കുന്നു.തടവറയില് ജനിച്ച് അവരുടെ ആറു കുഞ്ഞുങ്ങളെയും കംസന് വധിച്ചെങ്കിലും പിന്നീട് ജനിച്ച കൃഷ്ണനെ അവര് സംരക്ഷിച്ചു, മ്പാടിയിലുള്ള നന്ദഗോപരുടേയും യശോദയുടേയും അടുത്ത് നിന്നാണ് കൃഷ്ണന് വളര്ന്നത്,
തടവറയ്ക്കു ചുറ്റിലും
കൃഷ്ണന് ജനിച്ച തടവറയ്ക്കു ചുറ്റിലുമായാണ് കൃഷ്ണ ജന്മസ്ഥാൻ ക്ഷേത്രം പണി കഴിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഐതിഹ്യങ്ങള് അനുസരിച്ച് കൃഷ്ണന്റെ കൊച്ചുമകനായ വജ്രനാബ് ആണ് ഈ ക്ഷേത്രം നിര്മ്മിച്ചത്. നേരത്ത ഈ ക്ഷേത്രം നിലനിന്നിരുന്ന ഇടം കത്ര കേശവദേവ എന്നായിരുന്നു അറിയപ്പെടിടിരുന്നത്.
ജൈനരും ബുദ്ധരും ഈ സ്ഥലത്തെ പുരാവസ്തു ഗവേഷണത്തിൽ ബിസി ആറാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ മൺപാത്രങ്ങളും ടെറാക്കോട്ടയും കണ്ടെത്തിയിരുന്നു.ചില ജൈന ശില്പങ്ങളും ഗുപ്ത കാലഘട്ടത്തിലെ (ഏകദേശം 400) യശ വിഹാര എന്ന മഠവും ഉൾപ്പെടെ ഒരു വലിയ ബുദ്ധ സമുച്ചയവും ഇവിടെ കണ്ടെത്തുവാന് സാധിച്ചിരുന്നു. മുൻ ബുദ്ധമതസ്ഥലം ഹിന്ദുക്കൾ കൈവശപ്പെടുത്തിയിരിക്കാമെന്ന് ആണ് ഇതിനെപ്പറ്റി കണ്ണിങ്ഹാം പറഞ്ഞത്. മുഹമ്മദ് ദസാനി ഉള്പ്പെടുള്ള പലരും ഇവിടവും പരിസരവും കൊള്ളയടിക്കുകയും നശിപ്പിക്കുയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ കാലത്ത് 1804 ൽ മഥുര ബ്രിട്ടീഷ് നിയന്ത്രണത്തിലായി. ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി കത്രയുടെ ഭൂമി ലേലം ചെയ്തപ്പോള് , അത് വാങ്ങിയത് ബനാറസിലെ ഒരു സമ്പന്ന ബാങ്കർ ആയിരുന്ന രാജാ പട്നിമൽ ആണ്.രാജ പട്നിമൽ ക്ഷേത്രം പണിയാൻ ആഗ്രഹിച്ചെങ്കിലും അതിന് കഴിഞ്ഞില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമികൾക്ക് കത്രാ ദേശം അവകാശമായി ലഭിച്ചു. മഥുരയിലെ രണ്ട് ഇസ്ലാം മത വിശ്വാസികള് രണ്ട് സിവിൽ സ്യൂട്ടുകളിലായി ആരാധനാലയവും ഷാഹി ഈദ്ഗയും സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന 13.37 ഏക്കർ ഭൂമിയുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം പറഞ്ഞ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമിയായ റായ് കൃഷ്ണ ദാസിനെ വെല്ലുവിളിച്ചു, എന്നാൽ അലഹബാദ് ഹൈക്കോടതി രാജ് കൃഷ്ണ ദാസിന് അനുകൂലമായി വിധി പ്രസ്താവിച്ചു.
ഏറ്റെടുക്കുന്നു
രാഷ്ട്രീയക്കാരനും വിദ്യാഭ്യാസ വിദഗ്ധനുമായ മദൻ മോഹൻ മാളവിയ 1944 ഫെബ്രുവരി 7 ന് വ്യവസായി ജുഗൽ കിഷോർ ബിർലയുടെ സാമ്പത്തിക സഹായത്തോടെ രാജ് കൃഷ്ണ ദാസിൽ നിന്ന് ഭൂമി ഏറ്റെടുത്തു.മാളവിയയുടെ മരണത്തെത്തുടർന്ന്, ജുഗൽ കിഷോർ ബിർള ശ്രീകൃഷ്ണ ജന്മഭൂമി ട്രസ്റ്റ് എന്ന പേരിൽ ഒരു ട്രസ്റ്റ് രൂപീകരിച്ചു, പിന്നീട് ശ്രീകൃഷ്ണ ജന്മസ്ഥൻ സേവ സൻസ്ഥാൻ എന്ന പേരിൽ 1951 ഫെബ്രുവരി 21 ന് രജിസ്റ്റർ ചെയ്യുകയും ഭൂമി ഏറ്റെടുക്കുകയും ചെയ്തു.
ഇങ്ങനെ പുതിയ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം മറ്റൊരു വ്യവസായിയായ ജയ്ദയാൽ ഡാൽമിയയെ ജുഗൽ കിഷോർ ബിർള ചുമതലപ്പെടുത്തി. ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിന്റെ നിർമ്മാണം 1953 ഒക്ടോബറിൽ ഭൂമി നിരപ്പാക്കിക്കൊണ്ട് ആരംഭിക്കുകയും 1982 ഫെബ്രുവരിയിൽ പൂർത്തീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. മൂത്തമകൻ വിഷ്ണു ഹരി ഡാൽമിയ അദ്ദേഹത്തിന് ശേഷം മരണം വരെ ട്രസ്റ്റിൽ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചെറുമകൻ അനുരാഗ് ഡാൽമിയ ട്രസ്റ്റിലെ ജോയിന്റ് മാനേജിംഗ് ട്രസ്റ്റിയാണ്. മറ്റ് ബിസിനസ്സ് കുടുംബങ്ങളാണ് നിർമാണത്തിന് ധനസഹായം 1968-ൽ ട്രസ്റ്റും ഷാഹി ഈദ്ഗ കമ്മിറ്റിയും ഒരു കരാറിലെത്തി, ക്ഷേത്രഭൂമി ട്രസ്റ്റിനും ഷാഹി ഈദ്ഗയുടെ മാനേജ്മെന് ഈദ്ഗ കമ്മിറ്റിക്ക് നൽകി
കേശവദേവ ക്ഷേത്രം മാതാവായ ജാദിയദേവി ഡാൽമിയയുടെ സ്മരണയ്ക്കായി രാമകൃഷ്ണ ദാൽമിയയാണ് കേശവദേവ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചത്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം 1957 ജൂൺ 29 ന് ആരംഭിക്കുകയും 1958 സെപ്റ്റംബർ 6 ന് ഹനുമാൻ പ്രസാദ് പോദ്ദാർ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. [22] ഷാഹി ഈദ്ഗയുടെ തെക്ക് ഭാഗത്താണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
ഗർഭ ഗൃഹ ദേവാലയം യഥാർത്ഥ ക്ഷേത്രത്തിലെ സഭമണ്ഡപത്തിൽ (ആണ് ഷാഹി ഈദ്ഗ പണിതതെന്നും ഗർഭ ഗൃഹ ദേവാലയം അഥവാ ശ്രീകോവിൽ അവശേഷിക്കുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.കൃഷ്ണൻ ജനിച്ചതായി കരുതപ്പെടുന്ന കാരാഗ്രഹം ഇവിടെയുണുള്ളത്. വിശാലമായ വരാന്ത ഉപയോഗിച്ച് ഈ സ്ഥലത്ത് ഒരു മാർബിൾ പവലിയനും ഒരു ഭൂഗർഭ കാരാഗ്രഹവും നിർമ്മിച്ചു. അതിനു സമീപം എട്ട് കൈകളുള്ള യോഗയ ദേവന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു ദേവാലയം ഉണ്ട്. ഷാഹി ഈദ്ഗയുടെ പിൻഭിത്തിക്ക് എതിരായിട്ടാണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്
ഭാഗവത ഭവൻ 1965 ഫെബ്രുവരി 11 ന് ശ്രീമദ് ഭാഗവതയ്ക്കായി സമർപ്പിച്ച ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം ആരംഭിക്കുകയും 1982 ഫെബ്രുവരി 12 ന് ദേവന്മാരുടെ ശിലാസ്ഥാപന ചടങ്ങ് നടത്തുകയും ചെയ്തു. ഇതിൽ അഞ്ച് ആരാധനാലയങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു: ആറടി ഉയരമുള്ള രാധ, കൃഷ്ണ ദമ്പതികളുള്ള പ്രധാന ദേവാലയം; വലതുവശത്ത് ബലരാമൻ, സുഭദ്ര, ജഗന്നാഥ എന്നിവരുടെ ദേവാലയം; ഇടതുവശത്ത് രാമ, ലക്ഷ്മണ, സീത എന്നിവരുടെ ക്ഷേത്രം; ജഗന്നാഥ ദേവാലയത്തിന് മുന്നിൽ ഗരുഡ സ്തംഭയും (സ്തംഭം) ചൈതന്യ മഹാപ്രഭുവും രാമക്ഷേത്രത്തിന് മുന്നിൽ ഹനുമാനും; ദുർഗ ക്ഷേത്രവും ശിവലിംഗമുള്ള ക്ഷേത്രവും.
ചെമ്പ് ഫലകങ്ങളിൽ കൊത്തിവച്ചിരിക്കുന്ന ഭഗവദ്ഗീതയുടെ പാഠം പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തിലെ ചുവരുകൾ അലങ്കരിക്കുന്നു.
പവിത്ര കുണ്ട് ജന്മസ്ഥാൻ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ തെക്ക്-കിഴക്ക് ഭാഗത്ത് പോട്ര കുണ്ട് അല്ലെങ്കിൽ പവിത്ര കുണ്ട് എന്ന വലിയതും ആഴത്തിലുള്ളതുമായ ഒരു ജലസംഭരണി ഉണ്ട്. ഇത് കൃഷ്ണന് ജനിച്ചതിനുശേഷം കൃഷ്ണന്റെ ആദ്യത്തെ കുളിക്കായി ഉപയോഗിച്ചുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. 1782 ൽ മഹാദ്ജി സിന്ധ്യയാണ് ടാങ്കിന്റെ പടികൾ നിർമ്മിച്ചത്. 1850 ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമികൾ അത് പുനസ്ഥാപിച്ചു.
വിചിത്രങ്ങളായ ആചാരങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും.... നിഗൂഢതകള് നിറഞ്ഞ ക്ഷേത്രങ്ങളിതാ..
ശിവന്റെ കാവല്ക്കാരനായി ശനി, ദോഷം മാറുവാന് ക്ഷേത്രക്കുളം... പാപഗ്രഹത്തെ ആരാധിക്കുന്ന ക്ഷേത്രം
PC:Krishna Janmasthan Temple Complex