മഹാരാഷ്ട്രയിലെ വടക്കുകിഴക്കന് മേഖലയിലെ ചെറിയ പട്ടണമാണ് യവതമാല്. സമുദ്ര നിരപ്പില് നിന്ന് 1460 മീറ്റര് ഉയരത്തില് കിടക്കുന്ന ഈ പ്രദേശം ചന്ദ്രപൂര്, പ്രഭാനി, അകോല, അമ്രവതി ജില്ലകളുമായി യവതമാല് അതിര്ത്തി പങ്കിടുന്നു. യവാത് (മല) മാല് (നിരകള്) എന്നീ മറാത്ത വാക്കുകള് ചേര്ന്നാണ് യവതമാല് എന്ന പേര് വന്നത്.
ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യം
നിരവധി രാജവംശങ്ങള് യവതമാല് ഭരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇവയെല്ലാം പ്രദേശത്തിന്റെ വികസനത്തിനും സംസ്കാരത്തിനും അവരുടേതായ സംഭാവനകള് നല്കിയിട്ടുണ്ട്. യവതമാല് എന്നറിയപ്പെടുന്നതിന് മുമ്പ് യവതേച്ച മഹല് എന്നും യോത്-ലോഹര് എന്നും ഇവിടം അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. ഡക്കാനിലെ ബെരാര് സുല്ത്താനേറ്റിന്റെ കാലത്ത് പ്രധാന പട്ടണം യവതമാല് ആയിരുന്നു. അഹമ്മദ്നഗര് രാജാക്കന്മാരില് നിന്ന് മുഗള് സാമ്രാജ്യം യവതമാല് പിടിച്ചെടുത്തു. പിന്നീട് മുഗള് സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പതനത്തിന് ശേഷം മറാത്ത രാജവംശം പ്രദേശം പിടിച്ചെടുത്തു. സ്വാതന്ത്യ്രത്തിന് ശേഷം മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭാഗമായി.
യവതമാല് കാഴ്ചകള്
പുരാതന ക്ഷേത്രങ്ങള്ക്കും മനോഹരമായ പ്രകൃതി ദൃശ്യങ്ങള്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ് യവതമാല്. നരസിംഹ ക്ഷേത്രം, ദത്ത മന്ദിര്, കളമ്പ്, കടേശ്വര് മഹാരാജ് ക്ഷേത്രം ഇത്തരം തീര്ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളില് ചിലതുമാത്രം. ജഗത് ക്ഷേത്രം, ഖോജോചി മുസ്ലിം പള്ളി എന്നിവയും യവതമാലിലുണ്ട്. ഭൂമിക്കടിയിലുള്ള ചിന്താമണി ഗണേഷ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് യവതമാലിനടുത്തുള്ള കളമ്പിലാണ്.
ഇതിനടുത്തു തന്നെ ഗണേഷ് കുണ്ഡ എന്ന വിശുദ്ധ കുളവുമുണ്ട്. പ്രകൃതി സ്നേഹികളെ ഹഠാദാകര്ഷിച്ചുകൊണ്ട് പൈന്ഗംഗ, തിപേശ്വര് വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങളും കാത്തിരിക്കുന്നു. ശൈത്യകാലമാണ് യവതമാല് സന്ദര്ശനത്തിന് പറ്റിയത്. റോഡ്, റെയില്, വിമാന മാര്ഗം പട്ടണത്തിലെത്താം.