ക്ഷേത്രങ്ങളും ചരിത്രസ്ഥലങ്ങളും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന രാജസ്ഥാന് zwj; സഞ്ചാരികളെ എന്നും ആകര് zwj;ഷിക്കുന്ന സ്ഥലമാണ്. കോട്ടകളും കൊട്ടാരങ്ങളും മരുഭൂമിയും നീലവെളിച്ചവും തടാകങ്ങളും ഒക്കെ ഇവിടെ എത്തുന്നവരുടെ കണ്ണുകള് zwj;ക്ക് വിരുന്നൊരുക്കുമ്പോള് zwj; എങ്ങനെയാണ് പോകാതിരിക്കാനാവുക. ഇത്തരത്തില് zwj; സഞ്ചാരികള് zwj;ക്കു മുന്നില് zwj; അധികം വെളിപ്പെടാത്ത ഒരിടമാണ് രാജസ്ഥാനിലെ ഹനുമാന് zwj; ഗഡ്. മറ്റേതൊരു രാജസ്ഥാന് zwj; പട്ടണത്തെയും പോലെ കോട്ടയും ക്ഷേത്രങ്ങളും തന്നെയാണ് ഇവിടുത്തെയും ആകര് zwj;ഷണം. ആയിരക്കണക്കിന് വര് zwj;ഷം പഴക്കമുള്ള ഹനുമാന് zwj; ഗഡ് കോട്ട ചരിത്രവുമായി ഏറെ ബന്ധപ്പെട്ടാണ് കിടക്കുന്നത്. ഒരിക്കല് zwj; ഇന് zwj;ഡസ് വാലി സംസ് കാരവും കോട്ടയുടെ ഭാഗമായിരുന്നുവത്രെ.രാജസ്ഥാന്റെ ചരിത്രം മാറ്റിയെഴുതിയ ഹനുമാന് zwj; ഗഡിനെക്കുറിച്ചറിയാം. സഞ്ചാരികള്‍ക്കായി രാജസ്ഥാന്‍ ഒരുക്കിയിരിക്കുന്ന അത്ഭുതകരമായ കാഴ്ചയാണ് ഹനുമാന്‍ ഗഡ്. ഒരു പട്ടണത്തെ ഒന്നാകെ സംരക്ഷിക്കുവാനായി ഒരു വലിയ കോട്ട. നിര്‍മ്മിതിയും കോട്ടയുടെ ദൃശ്യങ്ങളും ആരെയും അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നതാണ്.PC: Official Site ഈ കോട്ടയ്ക്ക് എങ്ങനെ ഹനുമാന്‍ കോട്ട എന്ന പേരു കിട്ടയെന്നത് എല്ലാവരെയും അമ്പരപ്പിക്കുന്ന കാര്യമാണ്. എന്നാല്‍ അത്രയൊന്നും ആലോചിക്കാനില്ല. ഒരിക്കല്‍ ഒരു പടപ്പോരില്‍ ഇവിടുത്തെ രാജാവ് വിജയിച്ചു. അത് ഒരു ചൊവ്വാഴ്ചയായിരുന്നു. ഹൈന്ദവ വിശ്വാസമനുസരിച്ച് ചൊവ്വാഴ്ച എന്നത് ഹനുമാനായി സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ദിവസമാണ്. അതിനുശേഷമാണ് ഈ പട്ടണം ഹനുമാന്‍ ഗഡ് എന്ന് അറിയപ്പെടാന്‍ തുടങ്ങിയത്. 1700 വര്‍ഷം പഴക്കമുണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന കോട്ടയാണിത്.PC:Wikipedia യഥാര്‍ഥത്തില്‍ ഹനുമാന്‍ഗഡിന്റെ പേര് ബത്തനേര്‍ എന്നായിരുന്നു. ബത്തി രജ്പുത്ത് രാജാക്കന്‍മാരുടെ കീഴിലായിരുന്നപ്പോഴാണ് ബത്തനേര്‍ എന്ന പേരുണ്ടായിരുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടകളില്‍ ഒന്നുകൂടിയാണിത്.PC:पूर्णिमा वर्मन പരമ്പരാഗതമായി ഒത്തിരിയേറെ വാണിജ്പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു സ്ഥാലം കൂടിയായിരുന്നു ഇത്. ഡെല്‍ഹി-മുള്‍ട്ടാന്‍ ഹൈവേയുടെ ഭാഗമായിരുന്ന ഹനുമാന്‍ഗഡ് വഴിയാണ് സെന്‍ട്രല്‍ ഏഷ്യയിലേക്കും സിന്ധിലേക്കും കാബൂളിലേക്കുമുള്ള വഴികള്‍ കടന്നുപോയിരുന്നത്.PC:Kuldeep.hmh ഇന്ത്യയില്‍ നിനനിന്നിരുന്ന ഇന്‍ഡസ് വാലി സംസ് കാരത്തിന്റെ ഒട്ടേറെ ശേഷിപ്പുകള്‍ ഇവിടെനിന്നും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. കലകൗശല വസ്തുക്കളും നാണയങ്ങളും കൂടാതെ ഒരു നഗരം തന്നെ മുഴുവനായി പരവേക്ഷണങ്ങളില്‍ കണ്ടെത്താന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.PC:Official Site രാജസ്ഥാനിലെ ജയ്പൂരില്‍ നിന്നും 419 കിലോമീറ്ററും ബിക്കനീറില്‍ നിന്ന് 230 കിലോമീറ്ററും അകലെയാണ് ഹനുമാന്‍ഗഡ് കോട്ട സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഡല്‍ഹിയില്‍ നിന്ന് ഇവിടെ എ്തതാന്‍ ഏകദേശം 400 കിലോമീറ്റര്‍ യാത്രയുണ്ട്.